بررسی ساختار صرفی فعل فارسی در چارچوب نظریه کلمه و صیغگان

Authors

اردشیر ملکی مقدم

علی محمد حق شناس

حیات عامری

abstract

هدف از این تحقیق توصیف ساختمان تصریفی فعل فارسی بر اساس نظریۀ صرفی کلمه و صیغگان است. تلاش این تحقیق روشن کردن این مساله است که صیغگان یا الگوهای تصریفی فعل در زبان فارسی دارای چه ماهیت یا سرشتی هستند و اینکه  نقش های چندگانه الگوهای تصریفی مانند شخص  و شمار  را چگونه می شود از یکدیگر تفکیک و به طور شفاف بیان کرد. به همین منظور بر مبنای کتاب‏های دستور زبان فارسی جملاتی استخراج شدو ساختارهای موجود در فعل‏های این جملات بررسی و تحلیل شد. این ساختارها عبارت‏اند از: ساختارهای شخص و شمار، ساختارهای وصفی، ساختارهای جهتی، ساختارهای مصدری، ساختارهای وجهی.نتایج به دست آمده نشان داد که  با استفاده از روش کلمه و صیغگان تناظر یک‏به‏چند یا چند‏به‏یک مشخصه‏های تصریفی فعل در زبان فارسی قابل تبیین است. مدل کلمه و صیغگان به این دلیل که به واژه به عنوان یک کل نگریسته می‏شود با روش هایی چون عنصر و ترتیب و یا عنصر و فرآیند فرق دارد که در آن ها کلمات پیچیدۀ ساختواژی و معنایشان را عمدتاً به واسطۀ تقسیم آن ها به توالی از واحدهای مجزا بررسی می کنند. همچنین روشن شد که: صیغگان یا الگوهای تصریفی فعل در زبان فارسی ماهیت صرفی- نحوی دارند  و اینکه با قائل شدن به الگوی لایه ای برای فعل فارسی می‏توان نقش های چندگانه الگوهای تصریفی فعل فارسی را از یکدیگر تفکیک کرد؛ بدین ترتیب توجیه و تبیین ویژگی‏ها و مشخصه‏های فعل فارسی با استفاده از این مدل امکان‏پذیر می‏شود.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

ساختمان صرفی فعل فارسی در زمان‌های کامل

در کتاب­های دستور زبان فارسی و مطالعات زبانی ساختمان فعل فارسی را در زمان‌های کامل مرکب از صفت مفعولی (یا اسم مفعول) بعلاوة فعل کمکی و یا فعل ربطی معرفی‌ می‌کنند که این نظر به دلایل متعدد غیرقابل پذیرش است. در این پژوهش با ذکر دلایل متعددِ زبانی به تجزیه و تحلیل ساختمان صرفی فعل فارسی در زمان‌های کامل ‌پرداخته‌ایم. در فارسی معاصر شناسه جزء لاینفک فعل است و نیز در زمان‌های کامل یک عنصر دستوری لاز...

full text

بهبهانی، گویش یا لهجه؟ (بررسی ساختار صرفی فعل در زبان محلی بهبهانی)

در این تحقیق سعی بر آن بوده که با مورد بررسی قرار دادن زبان محلی بهبهانی مشخص گردد که این زبان محلی از دیدگاه زبان شناسی در کدام یک از دو گروه گویش یا لهجه قرار می گیرد. بدین منظور با استفاده از تعاریف مربوطه در این زمینه و استفاده از نتایج بررسی های پیشین که در این گویش صورت گرفته است، ساختار صرفی افعال برای زمان های مختلف در این گویش مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بررسی ها نشان داد که این زبان م...

full text

مباحث صرفی اسم در عربی و فارسی (ساختمان کلمه، مصدر و اسم مصدر، معرفه و نکره، اسم فعل، نسبت، تصغیر)

علم صرف از آن جهت که علم پرداختن به واحد زبانی کلمه است، از دیرباز مورد توجه خاص دستورنویسان بوده است. نیز از زمانی که مطالعات زبان شناسی رواج یافته است، تطبیق ادبیات دو زبان با یکدیگر از مطالعات پرطرفدار زبان شناسی به شمار می آید. در کنار تطبیق ادبی میان دو زبان، تطبیق دستوری نیز علاقه مندان خاص خود را دارد. مقولات صرفی در هر زبان اقسام گونه گونی دارد که بی شک یکی از آن اقسام، اسم است. در ای...

15 صفحه اول

تحلیل ساختار فعل مرکب در گویش فارسی اردکان یزد

گویش اردکان یزد یکی از گویش‌های فارسی استان یزد است که وجود تعداد زیادی از افعال مرکب در این گویش، توجه هر زبانشناسی را به خود جلب می‌کند. هدف از مقالۀ حاضر بررسی ساختاری انواع فعل مرکب در این گویش است. این مقاله می‌کوشد تا به این سؤالات پاسخ دهد: آیا افعال مرکب در این گویش را می‌توان بر اساس دسته‌بندی فعل مرکب دبیرمقدم (1374) توجیه کرد؟ در ساخت فعل مرکب در این گویش، چه نوع ترکیب‌هایی بیشتر دید...

full text

بهبهانی، گویش یا لهجه؟ (بررسی ساختار صرفی فعل در زبان محلی بهبهانی)

در این تحقیق سعی بر آن بوده که با مورد بررسی قرار دادن زبان محلی بهبهانی مشخص گردد که این زبان محلی از دیدگاه زبان شناسی در کدام یک از دو گروه گویش یا لهجه قرار می گیرد. بدین منظور با استفاده از تعاریف مربوطه در این زمینه و استفاده از نتایج بررسی های پیشین که در این گویش صورت گرفته است، ساختار صرفی افعال برای زمان های مختلف در این گویش مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بررسی ها نشان داد که این زبان م...

full text

بررسی ساختار صرفی جای‌نام‌های استان همدان

جای‌نام‌ها مجموعه‌ای از واژگان هستند که از روزگارانِ گذشته برجا مانده‌اند. در این مقاله ضمن تعریفِ جای‌نام‌شناسی و انواع جای‌نام‌ها از دید زبان‌شناسی، به ارائۀ روشی زبان‌شناختی برای تحلیل ساختار واژگان و دسته‌بندی جای‌نام‌ها پرداخته شده است. یکی از قدم‌های بنیادین برای بررسی درزمانی و هم‌زمانیِ جای‌نام‌ها، بررسی آن‌‌ها از دیدگاه صرفی است. از آنجا که جای‌نام‌ها، به‌عنوان مقولات زبانی، درطول‌زمان در...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
جستارهای زبانی

Publisher: دانشگاه تربیت مدرس

ISSN 2322-3081

volume

issue مقالات آماده انتشار 2016

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023